ChatGPT Alışveriş Özelliği ve Ticaretin Yeni Arayüzü: Agentic Commerce
Yapay zeka asistanları, dijital ticaretin sadece “arama” katmanını değil, “karar verme” ve “satın alma” süreçlerini de kökten dönüştürmüş durumdadır. ChatGPT’nin alışveriş (Shopping) özelliği, kullanıcıların düzinelerce sekmeyi açıp ürün karşılaştırdığı eski yöntemleri rafa kaldırarak; niyeti anlayan, ürünleri kıyaslayan ve en doğru seçeneği “tek bir cevap” olarak sunan Ajan Tabanlı Ticaret (Agentic Commerce) dönemini başlatmıştır. Bu yeni ekosistemde markaların hayatta kalması, link sıralamalarına değil, Büyük Dil Modelleri (LLM) tarafından “güvenilir otorite” ve “tercih edilen varlık” (entity) olarak tanınmasına bağlıdır.
GEO Perspektifinden Alışveriş Deneyimi: “Arama” Değil “Yanıt”
Kullanıcılar artık “kırmızı koşu ayakkabısı” yazıp mavi linklere tıklamak yerine, “Haftada 3 gün asfalt zeminde koşacağım, dizlerimi yormayacak, 5000 TL altı en iyi fiyat/performans ayakkabısı hangisi?” sorusunu yöneltmektedir. ChatGPT, bu karmaşık sorguyu işlerken markanın web sitesindeki teknik verileri, bağımsız inceleme platformlarındaki kullanıcı yorumlarını ve sosyal kanıttaki (social proof) güncel durumu saniyeler içinde sentezler.
Webtures olarak gözlemimiz şudur: Bu süreçte görünür olmak, bir anahtar kelimede birinci sırada olmak demek değildir. Görünürlük, yapay zekanın oluşturduğu sentezlenmiş cevabın içinde “tavsiye edilen ürün” olarak yer alabilmektir. Bu da markanın dijital ayak izinin, LLM’lerin (Large Language Model) anlayabileceği semantik bir netlikte olmasını gerektirir.
Üretken Motor Optimizasyonu (GEO) ile Alışveriş Hunisinin Yeniden Tasarımı
Geleneksel dönüşüm hunileri (Awareness > Interest > Decision > Action) yerini, yapay zeka asistanları ile kurulan anlık diyaloglara bırakmıştır. Gartner’ın 2026 yılına kadar geleneksel arama motoru hacminde %25 düşüş öngörmesi ve 2025 Mayıs ayı verilerine göre %69’a ulaşan zero-click (tıklamasız arama) oranları, trafiğin değil “cevabın” hedeflenmesi gerektiğini kanıtlamaktadır.
1. Varlık Otoritesi (Entity Authority) ve Dijital Güven
ChatGPT gibi modeller, bir ürünü tavsiye ederken “hallucinasyon” (yanlış bilgi üretme) riskinden kaçınmak için doğruluğu kanıtlanmış kaynaklara yönelir. Ürün sayfalarınızın sadece teknik özellikleri değil; garanti koşulları, iade politikaları ve marka geçmişi gibi verilerle “güvenilir varlık” olarak işaretlenmesi şarttır. Webtures stratejilerinde vurguladığımız gibi, markanızın bilgi grafiğindeki (Knowledge Graph) yeri ne kadar sağlamsa, AI asistanının sizi tavsiye etme olasılığı o kadar artar.
2. Yapılandırılmış Veri ve Gerçek Zamanlı Entegrasyon
Yapay zeka, tahminle değil veriyle çalışır. Ürünlerinizin ChatGPT Shopping arayüzünde doğru fiyat, stok durumu ve varyasyonlarla görünmesi için Schema Markup ve Merchant Feed yapılarınızın kusursuz olması gerekir.
- Stok Durumu: AI, kullanıcısını hayal kırıklığına uğratmamak için stokta olmayan ürünü önermekten kaçınır.
- Dinamik Fiyatlandırma: Model, “en uygun fiyatlı” sorgusuna yanıt verirken sitenizdeki anlık veriyi okuyabilmelidir.
- Contextual Metadata: Ürünün sadece “ne olduğu” değil, “kimin için olduğu” (örneğin: ‘yeni başlayanlar için’, ‘profesyonel kullanım için’) verisi, AI’ın eşleştirme yeteneğini artırır.
3. “Share of Smart Model” (SoSM) Kavramı
Geleneksel pazar payı veya ses payı (Share of Voice) metrikleri, yerini Share of Smart Model (Akıllı Model Payı) kavramına bırakmıştır. Bu metrik, bir kategorideki (örneğin; “en iyi robot süpürgeler”) sorguların yüzde kaçında markanızın AI tarafından birincil tavsiye veya karşılaştırma kriteri olarak sunulduğunu ifade eder.
- Alıntı Yönetimi (Citation Management): Markanızın Reddit, teknoloji inceleme siteleri veya güvenilir haber kaynaklarında (News) ne sıklıkla ve hangi bağlamda (olumlu/olumsuz) geçtiği, ChatGPT’nin markanıza dair “görüşünü” şekillendirir.
- Sentiment Analizi: Yapay zeka, sadece ürün özelliklerini değil, kullanıcıların “duygu durumunu” da analiz eder. “Müşteri hizmetleri kötü” etiketi yapışmış bir marka, teknik özellikleri mükemmel olsa bile AI tarafından elenebilir.
Ajan Tabanlı İçerik Mimarisi
İçerik artık insanlar için okunabilir olmanın ötesinde, makineler için “işlenebilir” olmalıdır. ChatGPT’nin alışveriş modülü, web sitenizdeki içeriği tararken pazarlama süslemelerini göz ardı eder ve saf bilgiye (information gain) odaklanır.
Doğrudan Cevap Odaklı Yapı
Ürün sayfalarınızda veya blog içeriklerinizde, potansiyel müşteri sorularına (Prompt) doğrudan, net ve kanıta dayalı yanıtlar vermelisiniz.
- Format: Tablolar, madde işaretli listeler ve “Karşılaştırma” (Pros/Cons) bölümleri, LLM’lerin veriyi çekip kullanıcıya sunmasını kolaylaştırır (%30-40 daha yüksek alıntı oranı sağlar).
- Bağlamsal Alaka: Ürününüzü sadece özellikleriyle değil, kullanım senaryolarıyla (Use-Case) anlatmak, AI’ın “Hangi durumda bu ürün alınmalı?” sorusunu yanıtlamasına yardımcı olur.
Görsel Arama ve Multimodal Optimizasyon
ChatGPT ve benzeri modeller (Gemini, Claude), görselleri de analiz edebilme yeteneğine sahiptir (Multimodalite). Ürün görsellerinizin alt metinleri, dosya isimleri ve görsel içindeki metinler, AI’ın ürünü tanıması için kritik verilerdir. Kullanıcı bir fotoğraf yükleyip “Buna benzer bir ceket bul” dediğinde, görsel verisi optimize edilmemiş markalar oyun dışı kalır.
Başarıyı Ölçmek: GEO Metrikleri
Tıklama oranları (CTR) ve organik trafik, AI çağında başarının tek göstergesi olmaktan çıkmıştır. Webtures olarak markalarımıza odaklanmalarını önerdiğimiz yeni KPI setleri şunlardır:
- Marka Alıntılanma Oranı (Brand Citation Score): Markanızın AI yanıtlarında kaynak olarak gösterilme sıklığı.
- Duygu Skoru (Sentiment Score): AI yanıtlarında markanızdan bahsedilirken kullanılan sıfatların (güvenilir, hızlı, pahalı vb.) pozitiflik derecesi.
- Varlık Güveni (Entity Trust): Marka bilgilerinizin (adres, fiyat, özellik) farklı platformlarda ne kadar tutarlı olduğu ve AI’ın bu veriyi ne kadar “kesin” kabul ettiği.
Webtures Olarak Bir Sonraki Adımınız İçin Önerimiz
Yapay zeka asistanlarının alışveriş alışkanlıklarını domine ettiği bu dönemde, markanızın “Share of Smart Model” skorunu analiz etmek ister misiniz? Mevcut dijital varlıklarınızın ChatGPT ve diğer üretken motorlar tarafından nasıl algılandığını ve hangi “niyet” sorgularında rakiplerinizin gerisinde kaldığını belirleyerek, size özel bir GEO (Generative Engine Optimization) yol haritası oluşturabiliriz.
