UX Ölçümlerinizi Ve GEO’yu Nasıl Etkiler?
Dijital pazarlama ekosistemi, ticari internetin icadından bu yana görülen en köklü yapısal dönüşümü yaşamaktadır. Gartner’ın 2026 yılına kadar geleneksel arama motoru hacminin %25 oranında düşeceğini öngörmesi, “kullanıcı deneyimi” (UX) kavramını temelden sarsmıştır. Artık hedef kitlemiz sadece insanlar değil; markanızla insanlar adına etkileşime geçen “AI Agent”lar ve Büyük Dil Modelleridir (LLM).
Webtures olarak bu yeni dönemi, SEO’nun yerini GEO (Generative Engine Optimization) ve AEO (Answer Engine Optimization) dinamiklerinin aldığı bir “Cevap Ekonomisi” olarak tanımlıyoruz. Artık bir web sitesindeki butonun rengi veya menü yapısı değil; markanızın verisinin yapay zeka tarafından ne kadar kolay “anlaşılabilir”, “güvenilir” ve “alıntılanabilir” olduğu hayati önem taşımaktadır.
SEO’dan GEO’ya: Tıklamasız (Zero-Click) Dünyada Deneyimi Yeniden Tanımlamak
Geleneksel dünyada başarı, kullanıcının siteye girmesi ve orada vakit geçirmesiyle ölçülürdü. Ancak 2025 projeksiyonları, “Zero-Click” (tıklamasız) aramaların oranının %69’a ulaştığını göstermektedir. Kullanıcılar artık sitenize gelmiyor; cevaplarını doğrudan ChatGPT, Perplexity veya Gemini arayüzünde tüketiyor.
Bu senaryoda UX, sitenizdeki insan deneyiminden çıkıp, yapay zekanın sitenizi tarama ve anlamlandırma deneyimine (Machine Experience) dönüşmüştür.
Yeni UX Kriterleri:
- İnsan için UX: Görsel hiyerarşi, buton yerleşimi, renk paleti.
- AI için UX (GEO): Yapısal veri bütünlüğü, bağlamsal netlik, entity (varlık) otoritesi ve bilgi doğruluğu.
Metriklerin Evrimi: Bounce Rate Yerine “Citation Worthiness” (Alıntılanma Değeri)
Eski dünyada “Hemen Çıkma Oranı” (Bounce Rate) bir başarısızlık göstergesiydi. GEO dünyasında ise kullanıcının sitenize hiç gelmemesi, ancak yapay zekanın cevabında markanızdan “otoriter kaynak” olarak bahsetmesi (Citation) en büyük başarıdır.
1. Bounce Rate Artık “Verification Failure” (Doğrulama Hatası) Demektir
Eğer bir LLM, markanızla ilgili bir sorguya yanıt verirken sizi kaynak olarak göstermiyorsa, bu dijital varlığınızın yapay zeka nezdinde “güven açığı” (trust gap) yarattığını gösterir.
- Eski Sorun: Kullanıcı sayfayı hemen terk ediyor.
- Yeni Sorun: AI, içeriğinizi tarıyor ancak “halüsinasyon riski” veya “yetersiz otorite” nedeniyle yanıtına dahil etmiyor.
- Webtures Stratejisi: İçerikler, LLM’lerin “doğruluk motoru” (Truth Engine) olarak algılayacağı formatlarda, istatistiksel veriler ve net yargılarla kurgulanmalıdır.
2. Dwell Time Yerine “Share of Voice” (Ses Payı)
Kullanıcının sitede ne kadar kaldığı artık anlamsızlaşmaktadır çünkü etkileşim AI arayüzünde gerçekleşmektedir. Bunun yerini, AI’ın ürettiği cevap metninde markanızın kapladığı alan ve sentiment (duygu) analizi almıştır.
- Perplexity ve SearchGPT Gerçeği: Yapılan analizler (2024-2025 verileri), AI cevaplarında en çok alıntılanan kaynakların, bilgiyi en net ve yapılandırılmış (tablo, liste, doğrudan yanıt) şekilde sunanlar olduğunu göstermektedir. Reddit gibi platformların AI cevaplarında %40’lara varan oranda domine etmesinin sebebi, “insan konuşma diline” (NLP) uygun doğal veri yapılarıdır.
3. Site Hızı Yerine “Retrieval Latency” (Erişim Gecikmesi)
Google Core Web Vitals hala teknik bir temel olsa da, GEO dünyasında hız kavramı, bilginin güncelliği (Freshness) ile ölçülür. Perplexity gibi motorlar, içeriğin yayınlanma saatine (Recency) ve bilginin anlık doğruluğuna göre sıralama yapar.
- Kritik Veri: Perplexity sıralama parametrelerinde “Freshness” ve “Citation Authority” en yüksek ağırlığa sahip faktörlerdir. Markanızın verisi eski veya statikse, AI güncel bir rakibinizin verisini “doğru cevap” olarak sunacaktır.
AI ile İletişim: Yapılandırılmış Veri ve Dijital PR
Webtures vizyonuna göre, markalar artık kendi sektörlerinin “Wikipedia”sı gibi davranmak zorundadır. Yapay zeka modelleri, karmaşık pazarlama jargonu içeren metinleri değil; olgusal, kanıtlanabilir ve referans verilebilir içerikleri ödüllendirir.
Makine Dostu İçerik Optimizasyonu İçin Adımlar:
- Doğrudan Cevaplar (Direct Answers): İçerikleriniz, potansiyel “prompt”lara (sorgulara) doğrudan, net ve kesin yanıtlar verecek şekilde kurgulanmalıdır.
- Otorite İnşası: Dijital PR çalışmaları, sadece backlink için değil, markanızın isminin “sektör lideri” ve “güvenilir veri sağlayıcı” olarak LLM’lerin eğitim setlerine (training data) işlemesi için yapılmalıdır.
- Entity Optimizasyonu: Markanızın, ürünlerinizin ve hizmetlerinizin birer “Entity” olarak Google Knowledge Graph ve LLM veritabanlarında net tanımlanmış olması gerekir.
Görünmezlikten “Vazgeçilmez Referans” Olmaya
Kullanıcı deneyimi artık ekranın arkasında değil, algoritmanın kalbinde yaşanmaktadır. 2026 yılına doğru ilerlerken, markaların sorması gereken soru “Siteme kaç kişi tıkladı?” değil, “Yapay zeka asistanları, müşterilerime beni ne kadar tavsiye ediyor?” olmalıdır.
Webtures olarak bu dönüşümü, markaların sadece görünür olduğu değil, aynı zamanda bilginin kaynağı ve otoritesi olarak konumlandığı bir stratejik fırsat olarak görüyoruz. SEO sizi arama sonuçlarında listelerdi; GEO ise sizi cevabın kendisi yapar.
