GEO Analizi Nasıl Yapılır? Programları Nelerdir?
Dijital dünyada görünür olmak artık sadece arama sonuçlarında bir link olarak listelenmek demek değildir. Yapay zeka tabanlı arama motorlarının (ChatGPT, Gemini, Perplexity, Google AI Overviews) yükselişiyle birlikte hedef değişti: Artık amaç, yapay zekanın kullanıcıya sunduğu doğrudan yanıtlarda “kaynak” ve “otorite” olarak yer almaktır. İşte bu noktada GEO (Generative Engine Optimization) analizi devreye girer.
GEO Analizi Nedir?
GEO analizi, bir web sitesinin ve içeriklerinin yapay zeka modelleri (LLM – Büyük Dil Modelleri) tarafından nasıl anlaşıldığını, sentezlendiğini ve referans gösterildiğini ölçen değerlendirme sürecidir. Klasik anahtar kelime takibinden farklı olarak; içerik derinliği, otorite, semantik bütünlük ve yapay zekanın “güvenilir bilgi” olarak işaretlediği formatlara uygunluk incelenir. Amaç, AI tarafından üretilen yanıtlarda markanızın önerilmesini sağlamaktır.
GEO Odaklı Analiz Nasıl Yapılır?
- İçerik Derinliği ve Otorite Kontrolü (EEAT): Yapay zeka, yüzeysel bilgiyi değil, uzmanlığı referans alır. İçeriklerinizin sadece “nedir” sorusuna değil; “neden, nasıl, örnekler ve verilerle kanıt” gibi katmanlı sorulara yanıt verip vermediği analiz edilmelidir.
- Alıntı (Citation) Analizi: Markanızın veya içeriklerinizin dijital dünyada “güvenilir kaynaklar” tarafından ne kadar referans gösterildiği incelenir. Yapay zeka, diğer otoritelerin bahsettiği kaynakları “gerçek” kabul etme eğilimindedir.
- Yapısal Veri ve Semantik Bütünlük: İçeriklerin makine tarafından okunabilirliği (Schema Markup) kontrol edilir. Yapay zekanın içeriğinizi doğru kategorize etmesi için verilerin yapılandırılmış (tablo, liste, net başlıklar) olması gerekir.
- Doğrudan Cevap Uyumluluğu: İçeriklerinizin soru-cevap formatına uygunluğu test edilmelidir. Yapay zeka, kullanıcı sorusuna en net ve doğrudan cevabı veren paragrafı alıp sunmayı tercih eder.
- Marka Algısı ve Duygu Analizi: Yapay zeka modelleri, markanız hakkında internette konuşulanları tarar. Kullanıcı yorumları, forum tartışmaları ve sosyal kanıtların “pozitif” ve “uzman” algısını destekleyip desteklemediği analiz edilir.
- Görsel ve Multimedya Optimizasyonu: Yeni nesil arama (Multimodal Search) hem metni hem görseli tarar. Görsellerinizin alt metinlerinin ve bağlamının, yapay zekanın içeriği anlamlandırmasına yardımcı olup olmadığı kontrol edilir.
GEO Analizi İçin Kullanılan Yöntemler ve Araçlar
GEO henüz çok yeni bir alan olduğu için klasik SEO araçları evrilmekte, yenileri ise eklenmektedir.
Yapay Zeka Simülasyon ve Analiz Araçları:
- Brantial (AI Visibility & Prompt Intelligence):
- Markanızın ChatGPT, Gemini, Perplexity gibi yapay zeka arama motorlarında hangi prompt’larda, hangi bağlamla ve hangi rakiplere karşı göründüğünü ölçmek için kullanılır. Prompt bazlı görünürlük, kaynak referans sıklığı ve AI sonuçlarındaki bağlamsal konumlanma analizi sağlar. GEO çalışmalarında stratejik karar alma sürecinin temelini oluşturur.
- Perplexity AI & ChatGPT & Gemini: Markanızın ve içeriklerinizin bu motorlarda nasıl göründüğünü manuel olarak test etmek en temel analizdir. “X konusu hakkında en iyi kaynaklar nelerdir?” sorgusunda markanızın geçip geçmediğini kontrol edin.
- Surfer AI / Frase: İçeriklerin semantik derinliğini ölçmek ve yapay zeka tarafından “kapsamlı” bulunup bulunmadığını analiz etmek için kullanılır.
Teknik ve Otorite Araçları:
- Schema.org Validator: İçeriğin makineler tarafından ne kadar iyi anlaşıldığını (yapısal veri) test eder.
- Ahrefs / SEMrush (Otorite Odaklı): Klasik backlink takibinden ziyade, “Brand Mention” (marka bahsi) ve sektörel otorite sitelerden gelen referansları izlemek için kullanılır.
Kullanıcı Niyeti ve Semantik Araçlar:
- Answer The Public: Kullanıcıların yapay zekaya sorabileceği konuşma dilindeki (doğal dil işleme) soruları tespit etmek için kullanılır.
- Google Trends: Yapay zekanın beslendiği güncel ve popüler konuları yakalamak için kritiktir.
GEO Analizi Neden Önemlidir?
Yapay zeka, arama alışkanlıklarını kökten değiştiriyor. Kullanıcılar artık “linklere tıklamak” yerine “doğrudan yanıtı okumayı” tercih ediyor.
1. “Sıfırıncı Sıra”nın Ötesine Geçmek
Eskiden ilk sırada olmak yeterliyken, şimdi yapay zekanın oluşturduğu o tek paragraflık özetin içinde yer almak zorundasınız. GEO analizi yapmayan siteler, trafiklerinin büyük bir kısmını “tıklamasız aramalar” (zero-click searches) yüzünden kaybedebilir.
2. Güven ve Marka Tavsiyesi
Yapay zeka bir ürünü veya hizmeti önerdiğinde, kullanıcılar bunu bir “reklam” değil, bir “tavsiye” olarak algılar. GEO analizi, markanızın bu tavsiye havuzuna girmesini sağlar. Bu, klasik reklamcılıktan çok daha yüksek bir dönüşüm potansiyeli taşır.
3. Çok Modlu (Multimodal) Geleceğe Hazırlık
Geleceğin araması sadece metin değil; ses, görüntü ve videonun birleşimi olacak. GEO analizi, içeriğinizin bu farklı formatlarda yapay zeka tarafından nasıl işlendiğini anlamanızı sağlar.
Hangi Sıklıkla GEO Analizi Yapılmalı?
Yapay zeka modelleri (GPT-4, Claude 3, Gemini 1.5 vb.) çok hızlı güncellendiği için GEO süreci dinamiktir.
1. Büyük Model Güncellemelerinde
OpenAI veya Google yeni bir temel model yayınladığında (örneğin GPT-5 çıktığında), markanızın görünürlüğü tamamen değişebilir. Bu dönemlerde derhal kapsamlı bir GEO analizi yapılmalıdır.
2. İçerik Stratejisi Değişikliklerinde
Sitenizin içerik dilini veya yapısını değiştirdiğinizde, yapay zekanın sizi yeniden nasıl kategorize ettiğini anlamak için analiz şarttır.
3. Sektörel Hareketlilikte
Rakiplerinizin yapay zeka tarafından daha fazla önerilmeye başladığını fark ettiğinizde (pazar payı kaybı), GEO stratejinizi gözden geçirme vakti gelmiş demektir.
